Wizualizacja wystawy Figury niemożliwe, © Instytut Architektury / Jakub Woynarowski
“Autoportret” patronuje wystawie Figury niemożliwe Instytutu Architektury i Jakuba Woynarowskiego w krakowskim Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK. Pierwsza odsłona wystawy Figury niemożliwe miała miejsce w Pawilonie Polskim w ramach 14. Międzynarodowego Biennale Architektury w Wenecji. Zwycięski projekt konkursu Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki został przygotowany przez Instytut Architektury i Jakuba Woynarowskiego. Powstał on w odpowiedzi na temat dotyczący absorbowania modernizmu (Absorbing Modernity 1914–2014), sformułowany przez kuratora Biennale Rema Koolhaasa.
W MOCAK-u pokazany zostanie najważniejszy element projektu reprezentującego Polskę na Biennale Architektury. Jest nim zrealizowana w skali 1:1 replika baldachimu nad wejściem do grobu marszałka Józefa Piłsudskiego, wybudowanego w 1937 roku przy katedrze na Wawelu, według projektu Adolfa Szyszko-Bohusza. Obiekt różni się od wawelskiego oryginału oddzieleniem przykrywającej całość płyty od dolnej części. W wyniku tej transformacji zdaje się ona lewitować nad podpierającymi ją kolumnami. Fizyczne odseparowanie tych elementów ma stworzyć wrażenie obcowania z tytułową figurą niemożliwą.
Baldachim wawelski miał na celu upamiętnienie marszałka jako zwycięzcy. Do stworzenia konstrukcji wykorzystano między innymi spolia – elementy architektoniczne z wcześniejszych budowli. Były to pozostałości po zaborach: cokół pomnika Bismarcka z Poznania, przetopione austriackie armaty oraz kolumny z wyburzonej warszawskiej cerkwi Aleksandra Newskiego. Zabieg ten miał znaczenie symboliczne i propagandowe. Oficjalny kult wodza przy jednoczesnym dążeniu do nowoczesności ukazuje sprzeczności tkwiące w procesie ponownego kształtowania narodowej tożsamości.
Prezentacji baldachimu w MOCAK-u towarzyszą wielkoformatowe diagramy autorstwa Jakuba Woynarowskiego objaśniające znaczenie obiektu. Praca ta ma bowiem wiele podtekstów. Ukazuje między innymi mitologizowanie historii, kult narodowych relikwii oraz rozdarcie Polaków między przeszłością a teraźniejszością. Są to czynniki, które wpłynęły na osobliwy stosunek do modernizmu. Koncepcja Figur niemożliwych została bardzo dobrze przyjęta przez światową prasę i publiczność. Jakub Woynarowski został nagrodzony Paszportem „Polityki” w dziedzinie sztuk wizualnych między innymi właśnie za przygotowanie oprawy artystycznej weneckiego pokazu. Powrót baldachimu do Krakowa i jego prezentacja w lokalnym kontekście powinny odsłonić przed publicznością wiele nowych dróg interpretowania instalacji.
Wystawie towarzyszyć będzie publikacja zawierająca teksty autorstwa kuratorów z Instytutu Architektury, a także eseje Dariusza Czai i Jana Sowy. Dwujęzyczne wydawnictwo zostanie zilustrowane materiałami źródłowymi oraz diagramami projektu Jakuba Woynarowskiego.
Wystawa zorganizowana przez Fundację Instytut Architektury oraz Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK.
Pierwsza odsłona wystawy Figury niemożliwe miała miejsce w Pawilonie Polskim w ramach 14. Międzynarodowego Biennale Architektury w Wenecji w 2014 roku i została wyprodukowana przez Zachętę – Narodową Galerię Sztuki.
Wernisaż: 15.10.2015
Czas trwania wystawy: 16.10.2015–17.1.2016
Koncepcja artystyczna: Jakub Woynarowski
Kuratorzy: Dorota Jędruch, Marta Karpińska, Dorota Leśniak-Rychlak, Michał Wiśniewski (Instytut Architektury)
Współpraca: Kacper Kępiński, Joanna Warchoł, Agata Wiśniewska,
Koordynator: Martyna Sobczyk
Miejsce: MOCAK – Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie